การดูแลตัวเอง และ การพักฟื้นหลังการทำเคมีบำบัด

คนไข้หรือผู้ป่วยโรคมะเร็งหลังจากที่ได้รับ หลังจากที่ได้รับการรักษาด้วยการให้เคมีบำบัด สิ่งที่เกิดขึ้นนั้นก็คือเรื่องความอ่อนแอของร่างกายเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และมีความเสี่ยงที่จะติดเชื้อโรคได้งายกว่าคนทั่วไปอย่างมากเช่นเดียวกัน ดังนั้นเรื่องการดูแลรักษาหลังได้รับการให้เคมีบำบัดจึงมีความสำคัญ ต่อสุขภาพของคนไข้ทั้งยังช่วยในการรักษาโรคร้ายอย่างมะเร็งให้มีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นไปอีก

อาการและผลข้างเตียงที่มักจะพบบ่อยที่มักพบบ่อยในการรักษาด้วยคีโม ไม่ส่าจะเป็น คลื่นไส้อาเจียน, ผมร่วง, แผลในปาก, ปริมาณเม็ดเลือดลดลง, เป็นต้น อาการข้างเคียงที่ต้องปรึกษาแพทย์ เช่น มีเลือดออกหรือมีแผลในช่องปาก, มีผื่นหรือมีอาการแพ้, มีไข้, หนาวสั่น, มีอาการปวดบริเวรที่ปวด, รู้สึกหายใจบำบาก, ท้องเดินหรือรู้สึกท้องผูกอย่างรุนแรง, ปัสสาวะหรืออุจจาระมีเลือดปน

เรามาทำความรู้จักกับ 7 วิธีดูแลคนไข่หลังให้คีโม (เคมีบำบัด) ปรับใช้กับการดูและตัวเองได้

1. ดูแลเรื่องอาหาร

เรื่องอาหารนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่พูดถึงไม่ได้เลย เพราะการรักษาโดยการให้เคมีบำบัดนั้นมันจะเข้าไปยับยั้งเซลล์ที่มีการเจริญเติบโตในร่างกายของผู้ป่วย ซึ้งมันจะรวมไปถึงจำนวนเม็ดเลือดขาวที่ช่วยในการจำจัดเชื้อโรค ทำให้ผู้ป่วยที่รักษาโดยการให้เคมีบำบัดนั้นร่างกายอ่อนแอลง อาหารที่ควรรับประทานและควรเลี่ยงจึงมีดังต่อไปนี้

อาหารที่ควรรับประทาน

– อาหารปรุงสุกใหม่ อาหารที่สุกและสะอาดจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคในระบบทางเดินอาหาร
– อาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อปลา นม และไข่ไก่ต้มสุก เป็นแหล่งรวมโปรตีนที่ย่อยง่าย และราคาถูก โปรตีนมีความสำคัญในการเสริมสร้างเซลล์ในร่างกายที่ถูกทำลายไป
– รับประทานอาหารจากร้านที่เชื่อได้ว่าปรุงสุกสะอาด ถูกสุขอนามัยเท่านั้น
– ดื่มน้ำมากๆ เพื่อช่วยให้ไตขับยาเคมีบำบัดออกจากร่างกายให้ได้มากที่สุด

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง

– ควรหลีกเลี่ยงรับทานอาหารค้างคืน เพราะมีความเสี่ยงที่ร่างการจะได้รับเชื่อโรคที่กำลังเพาะตัวในอาหารจานนั้น
– เลี้ยงรับประทานอาหาร หมัก ดอง ดิบ กึ่งสุก กึ่งดิบ เพราะมีความเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อโรคที่จะทำให้เกิดอาการท้องเสียท้องร่วงได้
– เลี่ยงการดื่มแอลกอฮอลล์ หรือเสพติดสิ่งมึนเมาอื่นๆ ในระหว่างการรักษา ที่อาจจะเกิดการไปกระตุ้นให้เซลล์มะเร็งแข็งแรงขึ้นอีกเท่าตัวก็เป็นไปได้

เรื่องที่ควรเอาใจใส่

นอกจากเรื่องของอาหารการกินแล้วเรื่องที่ควรปฏิบัติหลักๆเลย คือ อย่าปล่อยให้น้ำหนักลด โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ยังอยู่ในขั้นตอนของการรักษาโรคอยู่ หากผู้ป่วยน้ำหนักลดลงจะส่งผลอย่างมากต่อการรักษา การรักษาน้ำหนักที่ให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมจึงเป็นเรื่องที่สำคัญมากๆอีกเรื่องหนึ่งที่ต้องทำ พยายามรับประทานอาหารให้เพียงพอเพราะคนไข้ส่วนใหญ่หลังได้รับยาเคมีบำบัด มักจะมีการการรู้สึกเบื่ออาหาร  คลื่นไส้ อาเจียน แต่อย่างไรก็ตามร่างกายจำเป็นต้องได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ คนไข้ที่รับประท่านอาหารได้น้อยโดยจะแบ่งอาหารออกเป็นมื้อย่อยๆประมาณ 5-6 มื้อ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารเพื่อการฟื้นฟูให่พร้อมกับการรักษาด้วยการให้เคมีบำบัด ครั้งต่อไปจนกว่าจะเสร็จสิ้นโปรแกรมในการรักษา

2. หลีกเลี่ยงการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยมไปด้วยมลพิษ

การที่ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัดหรือสิ่งที่เรียกว่าการให้คีโมนั้น ควรพยายามหลีกเลี่ยงการอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อม ที่เต็มไปด้วยมลพิษต่างๆ เพราะหากได้รับสารพิษเข้าไปในร่างกายมากๆมันจะไปกระตุ้นให้เกิดการทำงานของมะเร็งให้รุนแรงมากขึ้นไปอีก ควรหลีกเลี่ยงที่ว่านั้นมีอะไรบ้าง เช่น อยู่ในมลภาวะไอเสียรถยนต์ สัมผัสกับสิ่งสกปรก สูบบุหรี่หรือควันบุหรี่ ซึ่งทั้งหมดนี้มีสารกระตุ้นเซลล์มะเร็ง ส่งผลเสียต่อสุขภาพของคนไข้ที่อยู่ในกระบวนการรักษา แล้วจะส่งผลให้ภูมิคุ้มกันลดต่ำลง ซึ่งอาจจะทำให้กระบวนการรักษาไม่เป็นไปตามแผนการรักษาของแพทย์ได้ และยังเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ป่วยเองได้

3. ออกกำลังกายหรือทำงานเท่าที่ไหว

หลายคนที่ป่วยเป็นมะเร็งคิดว่าต้องนอนพักฟื้นเพียงอย่างเดียว ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วนั้นนอกจากการพักผ่อนแล้วยังมีการศึกษาระบุว่า ผู้ป่วยมะเร็งที่ทำงานระหว่างการรักษา มักจะมีผลดีและการรักษาโรคมากกว่านอนพักรักษาตัวอยู่อย่างเดียว ดังนั้นหากสามารถทำงานหรือเคลื่อนไหลร่างกาย ออกกำลังกายได้หลังจากการทำการรักษาก็ควรทำเป็นอย่างแรก เพราะนอกจากจะช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อแล้ว ยังช่วยลดอาการปวดตึงข้อ ยังช่วยให้ร่างกายและจิตใจแข็งแรง เว้นแต่ในการรักษาด้วยการทำเคมีบำบัดบางชนิด ที่อาจทำให้เหนื่อยและจำเป็นต้องนอนพักนานเป็นสัปดาห์

4. ผมร่วง

– ควรตัดผมสั้นเพื่อสะดวกในการดูแล
– ใช้แชมพูสระผมชนิดอ่อนเช่น แชมพูเด็ก และไม่ควรสระผมบ่อย
– ใช้แปรงที่มีขนนิ่มๆแปรงผม หรือหวีที่มีซี่ฟันห่างๆ และอย่าหวีผมบ่อย
– ห้ามไดร์ผม ตัดผม หรือย้อมผม
– ควรทำการปรึกษากับแพทย์ก่อนทำการสวมใส่วิกผม
– ควรเตรียมวิกผทลมไว้ล่วงหน้าก่อนผมร่วงหมด เพราะวิกผมที่ตรียมไว้จะได้เข้ากับรูปหน้าตามที่มีผมโดยธรรมชาติมากกว่าซื้อวิกผมเมื่อผมร่วงมากแล้ว

5. ท้องเสีย

– รับประทานอาหารที่สะอาดและปรุงสุกแล้ว
– ควรรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย เช่น กล้วย
– รับประทานอาหารอ่อนๆ ย่อยง่าย ครั้งละน้อยๆ
– หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส เช่นถั่ว โซดา
– ควรงดดื่มนม ชา กาแฟ ตลอดไปจนถึงน้ำผลไม้ทุกชนิด
– ดื่มน้ำมากๆ เช่น น้ำอุ่นๆ น้ำชาอุ่นๆ เป็นต้น
– ระบประทานยยาแก้ท้องเสียตามคำสั่งแพทย์

6. ท้องผูก

– รับประทานอาหารที่มีกากใยมาก เช่น ผัก และผลไม้ ข้าวกล้อง หรือข้าวซ้อมมือ
– ดื่มน้ำมากๆ วันละไม่ต่ำกว่า 3 ลิตร อาจจะเป็นน้ำผลไม้ก็ได้
– ออกกลังกายให้เพียงพอและสม่ำเสมอ
– ใช้ยาถ่ายหรือยาระบายตามแพทย์สั่ง

7. ดูแลจิตใจให้ดี

ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาโดยเคมีบำบัดอาจมีอารมณ์แปรปรวนเนื่องจากกังวลต่อโรคภัยไข้เจ็บที่ตัวเองกำลังเป็นอยู่ หรือแม้แต่อาการที่เกิดจากผลข้างเคียงของยา ในบางรายนั้นอาจจะมีความวิตกกังวลถึงค่าใช้จ่ายในการรักษาอีกด้วย ครอบครัว ญาติ และเพื่อน ควรมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือผู้ป่วยโดยการเอาใจใส่ และพูดคุให้กำลังใจเพื่อให้ตัวคนไข้เองรู้สึกสบายใจและมีกำลังใจมากขึ้นอีกด้วย ทำให้ผู้ป่วยคลายความกังวลใจไม่ท้อแท้ หรือหมดขวัญกำลังใจ

สรุป

การระวังความเครียดคือสิ่งสำคัญ เพราะความเครียดนั้นทำให้มะเร็งลุกลามได้ เมื่อฮอร์โมนความเครียดหลั่งจะทำให้มะเร็งโตเร็วขึ้น และอาจจะส่งผลทำให้มะเร็งเกิดการดื้อยาที่มากขึ้น มะเร็งยะงจะกระจายตัวได้เร็วขึ้น ดังนั้นเมื่อความเครียดไม่ได้ช่วยอะไรให้ผู้ป่วยดีขึ้น ดังนั้นการทำจิตใจให้สบายมีความสุขในทุกวันจึงเป็นเรื่องที่จำเป็นมากที่สุดอีกเรื่องที่ควรใส่ใจ

หากท่านกำลังกังวลเรื่องการดูแลผู้ป่วยพักฟื้น ผู้สูงอายุ การกายภาพบำบัด การจัดกิจกรรมบำบัด การชะลอความเสื่อม สามารถให้ ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์ / ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care จัดส่งผู้ดูแลมืออาชีพเข้าไปช่วยดูแล สามารถช่วยท่านดูแล ได้ทั้งระยะสั้น และระยะยาว (รายวัน รายเดือน รายสัปดาห์) ที่ศูนย์ดูแลสุขภาพและการฟื้นฟู ไอแคร์ เวลเนส จำกัด เราเล็งเห็นความสำคัญของข้อนี้ไม่ว่าจะเป็นการฟื้นฟูสุขภาพในทุกช่วงวัย จัดกิจการชะลอความเสื่อในผู้สูงอายุ กิจกรรมนันทนาการให้กลับผู้มาใช้บริการ หรือแม้แต่การทำกายภาพบำบัดของทุกช่วงอายุ ดูแลทุกเรื่องของการทำกายภาพโดยนักกายภาพบำบัดมากประสบการ ที่มีศูนย์บิการทั้ง

สาขาในเมืองอุบล : 25/1 ถนน บูรพานอก ตำบล ปทุม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/N1QevUBZrx3Jcsae8
สาขาห้วยวังนอง : 318/118 บ้านค้อเหนือ หมู่12, ตำบล กุดลาด อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/3mfAELzrGKt24G3D9
*********************************
ติดต่อสอบถามเพื่อขอรับบริการ
*********************************
ไอแคร์ เวเนส จำกัด
ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์
โทร : 063-343-6920
ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care
โทร : 066-109-4500 
สาขาในเมืองอุบล : 25/1 ถนน บูรพานอก ตำบล ปทุม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/N1QevUBZrx3Jcsae8
สาขาห้วยวังนอง : 318/118 บ้านค้อเหนือ หมู่12, ตำบล กุดลาด อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/3mfAELzrGKt24G3D9
*********************************
ติดต่อสอบถามเพื่อขอรับบริการ
*********************************
ไอแคร์ เวเนส จำกัด
ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์
โทร : 063-343-6920
ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care
โทร : 066-109-4500
Line : @icare-nursing (มี@)
อินบล็อกสอบถามได้ตลอด 24 ชั่วโมง
*********************************
#ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์ #ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care  #ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ #อุบลราชธานี #ผู้สูงอายุ #กายภาพ #ดูแลสุขภาพ #ผู้ช่วยพยาบาล #อำนาจเจริญ #ยโสธร #ศรีสะเกษ #ดูแลผู้สูงอายุ #เนอร์สซิ่งโฮม #ประกันสุขภาพ #โรงพยาบาลสรรพสิทธิ์ #อุบลรักษ์ #โรงพยาบาลพริ้นซ์อุบลราชธานี #โรงพยาบาลราชเวช #ไอแคร์ #ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพทุกช่วงวัย #ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพและการดูแลผู้สูงอายุ #ดูแลผู้สูงอายุ #กายภาพ #ดูแลคนชรา #ดูแลคนแก่ #ดูแลผู้ป่วยพักฟื้น #ห้องพักฟื้น #กิจกรรมบำบัด