นับเป็นอีกหนึ่งความเข้าใจผิดในเรื่องที่เกี่ยวกับการพักฟื้นหลังผ่าตัด คือที่หลายๆคนคิดว่าการผ่าตัดนั้นคือขั้นตอนสุดท้ายของการรักษา ที่จะทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปใช้ชีวิตตามปกติได้ แต่ความจริงแล้วการผ่าตัดเป็นหนึ่งในขั้นตอนการรักษาเท่านั้น เพราะฉะนั้นหลังการผ่าตัดผู้ป่วยควรได้รับการฟื้นฟูสภาพร่างกายที่ถูกต้อง
ความสำคัญของร่างกายอีกอย่างหนึ่งคงหนีไม่พ้นเรื่องของการพักฟื้นหลังผ่าตัด เป็นอีกเรื่องที่ไม่ควรละเลยเพราะนอกจากจะจะช่วยฟื้นฟูให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตได้โดยเร็วแล้ว ยังเป็นการช่วยลดความอ่อนเพลีย และฟื้นฟูสุขภาพจิตในกลับมาจดใสไร้ข้อกังวนได้อีกครั้งและโดยเร็วที่สุดอีกด้วย วันนี้เราจึงมาแนะนำเทคนิคไม่ลับ เคล็ดลับดีๆที่จะทำได้ง่ายๆมาฝาก
ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
เมื่อกลับมาบ้าน ผู้ป่วยต้องเริ่มรับผิดชอบดูแลตนเอง ไม่มีพยาบาล หรือแพทย์คอยเข้ามาบอกว่าเวลานี้ต้องทำอะไร เช่น การรับประทานยา การทำกายภาพ หรือข้อห้าม ข้อปฏิบัติต่างๆ ที่แพทย์แนะนำให้ปฏิบัติตาม ผู้ป่วยและผู้ดูแลควรเน้นเรื่องข้อปฏิบัติอย่างเคร่งครัด เพราะหากละเลยเพียงน้อยนิดอาจส่งผลให้เกิดความไม่ปลอดภัย เช่น ดื้อยา แผลติดเชื้อ อักเสบ ฉีกขาด เป็นต้น นอกจากทำตามแล้ว อีกประการสำคัญคือไม่ควรดื้อหรือฝืนตัวเอง เช่น บางคนอยากลุกเดินได้เร็วขึ้น อยากแข็งแรงเร็ว จึงเร่งฝึกกายภาพบำบัดจนเกิดอาการเจ็บปวด การปฏิบัติที่เกินพอดี บางครั้งยิ่งทำให้อาการป่วยคุณแย่ลงได้
เวลาที่เหมาะสมสำหรับการฟื้นฟูร่างกายหลังการผ่าตัด?
ผู้ป่วยควรจะทำการฟื้นฟูร่างกายหลังการผ่าตัดทันที เนื่องจากหลังการผ่าตัดนั้นร่างกายของเราจะซ่อมแซมส่วนที่ได้รับบาดเจ็บ ซึ่งประกอบไปด้วยการสร้างเนื้อเยื่อในบริเวณที่ได้รับการผ่าตัดไป และทำให้เกิดพังผืด ที่จะกลายเป็นแผลเป็นยึดข้อ และ กล้ามเนื้อ ซึ่งเมื่อนานไป ตะทำให้มีปัญหาข้อติด และฟื้นฟูได้ยาก ทำให้การผ่าตัดสูญเปล่า
ไม่ผิดนัดแพทย์ มาพบหมอตามนัด
ควรพบแพทย์ตามวันที่นัดหมาย แม้จะรู้สึกว่าอาการดีขึ้นมากแล้วก็ตาม เนื่องจากความผิดปกติภายในเป็นสิ่งมองไม่เห็นและบางครั้งไม่มีอาการแสดงที่ชัดเจน โดยทั่วไปเมื่อแผลแห้งและติดดี แพทย์จะนัดตัดไหมภายใน 5-14 วัน หากคันแผลไม่ควรแกะหรือเกา ควรพบแพทย์เพื่อค้นหาความผิดปกติตามนัด เพื่อเช็กผลเลือด ความดัน แผลผ่าตัด ว่าปกติดีหรือไม่ รวมถึงการปรับเปลี่ยนยาเพื่อให้เหมาะสมกับอาการในปัจจุบัน
หน้าที่หลักของนักกายภาพบำบัด
หลังจากผู้ป่วยผ่าตัดเสร็จแล้ว นักกายภาพบำบัดก็จะมีส่วนในการฟื้นฟูร่างกายของผู้ป่วยโดยการช่วยออกแบบวิธีการออกกำลังกายให้กับผู้ป่วย ซึ่งจะเริ่มเกี่ยวกับความเเข็งแรงและการเคลื่อนไหวของร่างกาย ฉะนั้นนักกายภาพบำบัดจะเป็นผู้ที่รู้และใกล้ชิดกับผู้ป่วยมากกว่าแพทย์ ดังนั้นการทำกิจกรรมบำบัด รวมไปถึงการออกกำลังกาย จะมาจากการพิจารณาของนักกายภาพบำบัดโดยตรง ในกรณีที่ผู้ป่วยผ่าตัดได้รับผลกระทบเกี่ยวกับกระดูกสันหลัง และสมอง นักกิจกรรมบำบัดก็จะทำการรักษาเพื่อกระตุ้นระบบประสาทด้วย
ให้ความสำคัญกับอาหารหลังผ่าตัด
อาหารมีส่วนสำคัญอย่างมากที่จะช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวและกลับสู่สภาพที่แข็งแรงเช่นเดิม แต่หลังจากการผ่าตัด บางคนอาจรู้สึกเบื่ออาหารหรือไม่รู้สึกหิว แต่ขอบอกว่าเรื่องอาหารการกินเป็นสิ่งที่สำคัญมากๆ ไม่หิวหรือเบื่ออาหารก็ต้องทำใจรับประทาน เพราะเป็นปัจจัยสำคัญในการช่วยซ่อมแซม สมานแผล ฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้ง ดังนั้นการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เช่น โปรตีน แคลเซียม วิตามินต่างๆ เป็นอีกข้อหนึ่งที่ควรให้ความสำคัญทั้งการผ่าตัดแบบเล็กและแบบใหญ่
อาหารที่ดีจะช่วยให้ฟื้นตัวเร็วหลังผ่าตัด
รู้หรือไม่ว่า หลังผ่าตัด ความต้องการโปรตีนจะเพิ่มขึ้นจากเดิมต้องการโปรตีน 1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมจะเพิ่มขึ้นเป็น 1.5-3 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม และอาหารประเภทไขมันดี จากน้ำมันมะกอก น้ำมันรำ ถั่วเปลือกแข็ง อย่าง อัลมอนด์ ถั่วลิสง ช่วยให้แผลผ่าตัดหายเร็วขึ้น ผู้ป่วยควรรับประทานอาหารที่ดี และเลี่ยงอาหารส่งผลร้ายต่อร่างกาย เช่น อาหารที่มีน้ำตาลสูงเนื่องจากจะทำให้เกิดความผันผวนของระดับน้ำตาลในเลือด รวมถึงงดดื่มเครื่องดื่มเกลือแร่เพราะว่ามีโซเดียมที่ทำให้อาการบวมลดลงได้ยากขึ้น อาหารสุกๆ ดิบๆ อาหารประเภทหมักดอง และควรงดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
ผู้ป่วยต้องใช้เวลานานเท่าใดจึงจะฟื้นตัวเต็มที่จากการผ่าตัด?
ระยะเวลาของการรักษาตัวของผู้ป่วย ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ประกอบด้วย รายละเอียดของโรคนั้นๆ แผนการฟื้นฟูร่างกายหลังการผ่าตัด และ การฟื้นตัวของผู้ป่วยแต่ละราย ในภาพรวมของการรักษาตัวของผู้ป่วยจะใช้เวลาประมาณ 4 – 6 สัปดาห์ถึงจะเห็นผลชัดเจน แต่ก็ต้องรวมไปถึงการฟื้นฟูร่างกายของผู้ป่วยหลังผ่าตัดเองด้วย
ความสำคัญของการฟื้นตัวจากการผ่าตัดได้เร็ว
มีหลายปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ กล้ามเนื้อ กระดูก และข้อต่อ ฟื้นตัวได้เร็ว ซึ่งก็คือการวางแผนรักษาการฟื้นฟูร่างกายหลังจากผ่าตัดกับนักกาภาพบำบัดผู้เชี่ยวชาญนอกจากนั้นแผนการฟื้นฟูร่างกายนั้นจะมาจากการพิจารณาของทีมแพทย์และนักกายภาพ ตัวผู้ป่วยยังมีส่วนสำคัญในการแสดงความคิดเห็นและให้ข้อเสนอแนะอีกด้วย ข้อดีของขั้นตอนนี้คือผู้ป่วยจะได้มีเป้าหมายและมีแรงบันดาลใจในการรักษาด้วยกัน
“หลายๆคนมีกที่จะมีข้อสงสัยกันอยู่มากมายว่าการพักฟื้นหลังการผ่าตัดนั้นมันสำคัญขนาดนั้นจริงๆหรือเปล่า หลังจากที่ได้ไปทำความรู้จักแล้วว่าสาเหตุใหญ่ๆของการพักฟื้นและการฟื้นฟูหรือแม้แต่การทำกายภาพหลังการผ่าตัดนั้นสำคัญมากน้อยเพียงใดตามบทความข้างต้นแล้ว ส่วนนี้จะพามาทำความรู้จักกับ การทำกายภาพบำบัดก็เป็นอีกหนึ่งขั้นตอนที่จะช่วยเพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพการเคลื่อนไหวของร่างกายหลังการผ่าตัดให้ดีขึ้นเช่นกัน”
หลังผ่าตัดร่างกายต้องได้รับการพักฟื้น
หากเรายังมีความเชื่ออยู่ว่ายังมีผู้ป่วยบางรายเข้าใจผิดมาตลอด คิดว่าเมื่อเข้ารับการผ่าตัดแล้วจะสามารถกลับไปลุยงานต่อได้เลยทันทีนั้นเป็นสิ่งที่ผิด เพราะในความเป็นจริงแล้วร่างกายไม่สามารถตอบสนองความต้องการได้มากขนาดนั้น ร่างกายยังต้องอาศัยเวลาพักฟื้นเพื่อให้สามารถกลับมาใช้งานได้เป็นปกติ เตรียมพร้อมสำหรับการเริ่มต้นใหม่อีกครั้ง ดังนั้นแน่นอนว่าผลการรักษาที่จะบอกได้ว่าประสบความสำเร็จหรือไม่จำเป็นต้องขึ้นอยู่กับการดูแลตนเองและการทำกายภาพบำบัดอย่างถูกต้องเหมาะสมหลังจากการผ่าตัดด้วยเช่นกัน
รู้จักการทำกายภาพบำบัด
การทำกายภาพบำบัด (Physical Therapy) คือศาสตร์ฟื้นฟูสุขภาพด้วยการออกกำลังกายและใช้อุปกรณ์พิเศษ เช่น การใช้ความร้อน ความเย็น การใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่ให้ความร้อนลึก (Short Wave Diathermy) และเครื่องมือทางกายภาพอื่นๆ เช่น Ultrasound , Low Level Laser Therapy , Shockwave เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าระงับปวด เครื่องดึงคอและดึงหลัง เป็นต้น นอกจากนั้นยังมีการใช้การรักษาด้วยมือที่เรียกว่า Manipulation & Mobilization การยืดกล้ามเนื้อ (Stretching Exercise) การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อ รวมทั้งเทคนิคการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างถูกวิธี
เหตุผลสำคัญที่ไม่ควรละเลยในการทำกายภาพบำบัด
จุดประสงค์ของการทำกายภาพบำบัดนั้นก็เพื่อรักษาผู้ป่วยให้กลับมาสมบูรณ์แข็งแรง เคลื่อนไหวได้ตามปกติมากที่สุด แต่ทั้งนี้ก็ต้องทำความเข้าใจด้วยว่าผู้ป่วยบางรายหลังผ่าตัดอาจจะต้องใช้ระยะในการฟื้นฟูนาน โดยขึ้นอยู่กับประเภทและระยะของโรค วิธีการผ่าตัด รวมถึงการดูแลปัจจัยเสี่ยงโรคประจำตัว อายุของผู้ป่วย เป็นต้น โดยเป้าหมายหลักในการทำกายภาพบำบัด แบ่งออกเป็น 3 ข้อใหญ่ๆ คือ
* การลดความเจ็บปวด : คือ การบำบัดอาการปวดและอาการชา หลังจากการผ่าตัดผู้ป่วยเกือบทุกรายมักมีอาการปวด รวมถึงอาการบวม แดง ร้อน ที่มีผลมาจากการไหลเวียนเลือดบริเวณแผลทำได้ไม่ดีนัก จึงเกิดอาการบวมขึ้น การทำกายภาพบำบัดจะสามารถช่วยให้อาการเหล่านี้ลดลงได้ โดยอาจใช้วิธีประคบเย็นบริเวณแผลเพื่อลดอักเสบ การกระตุ้นไฟฟ้าหรือการนวดไล่สารน้ำรอบๆ แผล หรือการใช้เครื่องมือทางกายภาพบำบัดเพื่อลดปวด ลดการอักเสบ
* เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ : หลังจากที่ผ่าตัดมาใหม่ๆ ความเจ็บปวดจะยังคงมีอยู่ จนไม่อาจขยับหรือเคลื่อนไหวได้ รวมถึงความจำเป็นที่ต้องให้ร่างกายในส่วนนั้นอยู่นิ่งๆ เพื่อให้แผลยึดติดกันได้ดี ซึ่งแน่นอนว่าการที่เราไม่ขยับร่างกายหรืออวัยวะส่วนใดๆ ส่วนหนึ่งเป็นเวลานานๆ จะส่งผลให้กล้ามเนื้อบริเวณนั้นฝ่อลีบ ขาดความแข็งแรง อย่างในผู้ป่วยที่ผ่าตัดเข่า ในช่วงแรกผู้ป่วยจะรู้สึกว่าเดินเพียงไม่กี่ก้าวก็รู้สึกล้าขา รู้สึกเมื่อยขามากกว่าขาข้างที่ไม่ได้ผ่า ดังนั้นการทำกายภาพบำบัดฟื้นฟูกำลังกล้ามเนื้อจึงมีส่วนสำคัญอย่างมากเพื่อให้ผู้ป่วยมีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงมากพอ สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติและลดความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มในอนาคต ในทางกลับกันหากเข้ารับการผ่าตัดแล้วไม่ยอมทำกายภาพบำบัด ปล่อยให้กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นบริเวณนั้นอ่อนแรงไป ไม่แข็งแรงเพียงพอที่จะพยุงตัวได้ อาจส่งผลให้ผู้ป่วยลุกเดินลำบาก อาจต้องใช้ชีวิตบนรถเข็นนั่ง (wheel chair) ตลอดเวลา ส่งผลให้คุณภาพชีวิตแย่ลง และเป็นภาระของผู้อื่นตามมา
* เพิ่มองศาการเคลื่อนไหวของข้อต่างๆ :ปัญหาข้อยึดติดหลังจากการผ่าตัดไม่สามารถงอหรือเคลื่อนไหวได้ปกติที่พบได้บ่อยนั้น เกิดจากอาการปวดที่ส่งผลให้ผู้ป่วยเลี่ยงที่จะงอ หรือขยับข้อส่วนนั้น เช่นข้อเข่า หรือข้อไหล่ เมื่อไม่ยอมงอหรือเคลื่อนไหวข้อส่วนนั้นติดต่อกันเป็นเวลานานอาจส่งผลให้เกิดพังผืดอยู่ภายในเส้นเอ็น กล้ามเนื้อ เกิดการหดรั้ง กระทั่งในที่สุดผู้ป่วยมีภาวะข้อติด ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เสี่ยงต่อการล้มเกิดอุบัติเหตุได้ง่ายจากการเคลื่อนไหวไม่สะดวก
สรุป
ดังนั้นสิ่งที่สำคัญมากๆในการรักษาอาการป่วยไม่ได้จบอยู่ที่การผ่าตัดแต่การดูแลหลังจากนั้นก็เป็นเรื่องที่สำคัญไม่แพ้กัน อย่างตัวอย่างข้างต้นที่ได้หยิบยกขึ้นมา การดูและรักษาที่ว่านั้นอย่างเช่น ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด อาหารที่ดีจะช่วยให้ฟื้นตัวเร็วหลังผ่าตัด และที่สำคัญกาพักฟื้นหลังการผ่าตัดนั้นก็เป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้กัน ที่ศูนย์ดูแลสุขภาพและการฟื้นฟู ไอแคร์ เวลเนส จำกัด เราเล็งเห็นความสำคัญของข้อนี้ไม่ว่าจะเป็นการฟื้นฟูสุขภาพในทุกช่วงวัย จัดกิจการชะลอความเสื่อในผู้สูงอายุ กิจกรรมนันทนาการให้กลับผู้มาใช้บริการ หรือแม้แต่การทำกายภาพบำบัดของทุกช่วงอายุ ดูแลทุกเรื่องของการทำกายภาพโดยนักกายภาพบำบัดมากประสบการ ที่มีศูนย์บิการทั้ง
สาขาในเมืองอุบล : 25/1 ถนน บูรพานอก ตำบล ปทุม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/N1QevUBZrx3Jcsae8
สาขาห้วยวังนอง : 318/118 บ้านค้อเหนือ หมู่12, ตำบล กุดลาด อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/3mfAELzrGKt24G3D9
*********************************
ติดต่อสอบถามเพื่อขอรับบริการ
*********************************
ไอแคร์ เวเนส จำกัด
ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์
โทร : 063-343-6920
ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care
โทร : 066-109-4500
Line : @icare-nursing (มี@)
อินบล็อกสอบถามได้ตลอด 24 ชั่วโมง
*********************************
#ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์ #ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care #ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ #อุบลราชธานี #ผู้สูงอายุ #กายภาพ #ดูแลสุขภาพ #ผู้ช่วยพยาบาล #อำนาจเจริญ #ยโสธร #ศรีสะเกษ #ดูแลผู้สูงอายุ #เนอร์สซิ่งโฮม #ประกันสุขภาพ #โรงพยาบาลสรรพสิทธิ์ #อุบลรักษ์ #โรงพยาบาลพริ้นซ์อุบลราชธานี #โรงพยาบาลราชเวช #ไอแคร์ #ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพทุกช่วงวัย #ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพและการดูแลผู้สูงอายุ #ดูแลผู้สูงอายุ #กายภาพ #ดูแลคนชรา #ดูแลคนแก่ #ดูแลผู้ป่วยพักฟื้น #ห้องพักฟื้น #กิจกรรมบำบัด