ทำความรู้จักภาวะถดถอยทางร่างกาย

นับว่าเป็นภาวะ Deconditioning หรือ Disuse Syndrome คือ ภาวะที่ร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงและสูญเสียความสามารถในการทำงาน อันเนื่องมาจากการไม่ได้ใช้งานกล้ามเนื้อเป็นเวลานาน หรือการพักผ่อนมากเกินไป ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแอลงอย่างมาก และส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย

สาเหตุ

• การบาดเจ็บหรือเจ็บป่วย ที่ทำให้ไม่สามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้ตามปกติ
• การพักฟื้นหลังการผ่าตัด หรือการรักษา ที่ต้องจำกัดการเคลื่อนไหว
• การใช้ชีวิตประจำวันที่เน้นความสะดวกสบายมากเกินไป ทำให้ร่างกายไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย
• การสูงอายุ ที่ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงและเสื่อมสภาพไปตามวัย

พูดง่ายๆ คือ

• ผู้ได้รับบาดเจ็บเฉียบพลัน

• ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวเยอะ
• ผู้ป่วยที่ไขสันหลังได้รับบาดเจ็บ
• ผู้ป่วยที่เส้นเลือดสมองตีบ
• ผู้ป่วยกระดูกหัก
• ผู้ป่วยที่นอนติดเตียงนาน หรือนอนโรงพยาบาลนาน

ภาวะถดถอยจากการไม่ได้ใช้งาน (Deconditioning หรือ Disuse Syndrome) สามารถนำไปสู่ปัญหาต่างๆ มากมาย

1. ปัญหาทางด้านร่างกาย

กล้ามเนื้อ: กล้ามเนื้อลีบเล็กลง อ่อนแรงลง สูญเสียมวลกล้ามเนื้อและความยืดหยุ่น ทำให้เกิดอาการปวดเมื่อย เคลื่อนไหวลำบาก และเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ

กระดูก: ความหนาแน่นของกระดูกลดลง เสี่ยงต่อการเกิดโรคกระดูกพรุน กระดูกหักง่าย

หัวใจและหลอดเลือด: ประสิทธิภาพการทำงานของหัวใจลดลง หัวใจเต้นเร็วขึ้น ความดันโลหิตสูงขึ้น เสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด

ระบบหายใจ: ปอดทำงานได้น้อยลง หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย เสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ

ระบบเผาผลาญ: ระบบเผาผลาญพลังงานทำงานได้ไม่ดี เสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวาน โรคอ้วน และภาวะไขมันในเลือดสูง

ระบบประสาท: การทรงตัวไม่ดี การประสานงานของร่างกายลดลง เสี่ยงต่อการหกล้ม

ระบบภูมิคุ้มกัน: ภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง เสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆ

2. ปัญหาทางด้านจิตใจ

ภาวะซึมเศร้า: รู้สึกเศร้า เบื่อหน่าย ท้อแท้ สิ้นหวัง

วิตกกังวล: กังวล กระวนกระวายใจ นอนไม่หลับ

ความเครียด: รู้สึกเครียด หงุดหงิดง่าย

ปัญหาการเข้าสังคม: ไม่อยากเข้าสังคม แยกตัว

3. ปัญหาอื่นๆ

ท้องผูก: ระบบขับถ่ายทำงานได้ไม่ดี

แผลกดทับ: เกิดจากการนอนหรือนั่งในท่าเดิมเป็นเวลานาน

การสูญเสียความสามารถในการดูแลตัวเอง: ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้เอง เช่น การอาบน้ำ การแต่งตัว การรับประทานอาหาร

ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต  ทำให้ไม่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่  ดังนั้น การป้องกันภาวะ Deconditioning จึงเป็นสิ่งสำคัญ  โดยการหมั่นเคลื่อนไหวร่างกาย ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ  รับประทานอาหารที่มีประโยชน์  และพักผ่อนให้เพียงพอ

ภาวะถดถอยจากการไม่ได้ใช้งาน (Deconditioning หรือ Disuse Syndrome) คือ ภาวะที่ร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงและสูญเสียความสามารถในการทำงาน อันเนื่องมาจากการไม่ได้ใช้งานกล้ามเนื้อเป็นเวลานาน หรือการพักผ่อนมากเกินไป ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแอลง และส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย

ตัวอย่างอาการที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะถดถอยจากการไม่ได้ใช้งาน

• กล้ามเนื้อ
  • กล้ามเนื้ออ่อนแอลงอย่างเห็นได้ชัด โดยเฉพาะบริเวณแขน ขา และลำตัว
  • กล้ามเนื้อลีบเล็กลง ขนาดกล้ามเนื้อลดลง
  • รู้สึกเมื่อยล้า และปวดเมื่อยกล้ามเนื้อได้ง่าย
  • การทรงตัวไม่ดี เดินเซ หรือเดินลำบาก
  • เคลื่อนไหวร่างกายไม่คล่องแคล่วเหมือนเดิม
• กระดูก
  • ความหนาแน่นของกระดูกลดลง เสี่ยงต่อภาวะกระดูกพรุน
  • กระดูกเปราะหักง่าย แม้ได้รับการกระแทกเพียงเล็กน้อย
• หัวใจและหลอดเลือด
  • หัวใจเต้นเร็วขึ้นขณะพักผ่อน
  • ความดันโลหิตสูงขึ้น
  • เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก แม้ทำกิจกรรมเบาๆ
  • เวียนศีรษะ หน้ามืด
• ระบบหายใจ
  • หายใจลำบาก หายใจถี่
  • ไอและมีเสมหะบ่อยขึ้น
  • เสี่ยงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
• ระบบเผาผลาญ
  • น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
  • ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น เสี่ยงต่อโรคเบาหวาน
  • ระดับไขมันในเลือดสูงขึ้น
• ระบบประสาท
  • การทรงตัวไม่ดี
  • การประสานงานของร่างกายลดลง
  • เสี่ยงต่อการหกล้ม
• ระบบภูมิคุ้มกัน
  • ป่วยง่าย ติดเชื้อง่าย
• ปัญหาทางด้านจิตใจ
  • รู้สึกเศร้า หดหู่ ซึมเศร้า
  • วิตกกังวล เครียด
  • นอนไม่หลับ
  • ไม่อยากเข้าสังคม

การรักษาเบื้องต้นจากภาวะถดถอยทางร่างกายหรือ Disuse Syndrome

การรักษาภาวะถดถอยทางร่างกาย หรือ Disuse Syndrome เบื้องต้น สามารถทำได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน และการออกกำลังกายอย่างเหมาะสม เพื่อฟื้นฟูความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และระบบต่างๆ ของร่างกาย

1. การเคลื่อนไหวร่างกายและออกกำลังกาย

• เริ่มจากน้อยไปมาก: ค่อยๆ เพิ่มความถี่ ระยะเวลา และความหนักของการออกกำลังกาย เพื่อให้ร่างกายปรับตัวได้
• หลากหลายรูปแบบ: เลือกกิจกรรมที่หลากหลาย เพื่อบริหารกล้ามเนื้อทุกส่วน เช่น การเดิน ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน โยคะ หรือไทชิ
• เน้นความสม่ำเสมอ: ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อย 3-5 ครั้งต่อสัปดาห์ ครั้งละ 30 นาที
• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: หากมีโรคประจำตัว หรือข้อจำกัดทางร่างกาย ควรปรึกษาแพทย์ หรือนักกายภาพบำบัด เพื่อวางแผนการออกกำลังกายที่เหมาะสม

2. การรับประทานอาหาร

• โปรตีน: รับประทานอาหารที่มีโปรตีนเพียงพอ เพื่อเสริมสร้างและซ่อมแซมกล้ามเนื้อ เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ ถั่ว เต้าหู้
• ผักและผลไม้: รับประทานผักและผลไม้หลากหลายชนิด เพื่อให้ได้วิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหารที่จำเป็น
• คาร์โบไฮเดรต: เลือกคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีท เพื่อให้พลังงานอย่างยั่งยืน
• ไขมันดี: รับประทานไขมันดีในปริมาณที่พอเหมาะ เช่น น้ำมันมะกอก อะโวคาโด ถั่ว
• จำกัดอาหารแปรรูป: หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป อาหารสำเร็จรูป และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง

3. การพักผ่อน

• นอนหลับให้เพียงพอ: พักผ่อนให้เพียงพอ 7-8 ชั่วโมงต่อคืน เพื่อให้ร่างกายฟื้นฟู
• จัดการความเครียด: หา วิธีจัดการความเครียดที่เหมาะสม เช่น การทำสมาธิ การอ่านหนังสือ หรือการทำกิจกรรมที่ชอบ

4. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

• เคลื่อนไหวบ่อยๆ: พยายามเคลื่อนไหวร่างกายให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ในแต่ละวัน เช่น การเดินขึ้นลงบันได การทำงานบ้าน หรือการทำกิจกรรมที่ต้องมีการเคลื่อนไหวร่างกาย
• หลีกเลี่ยงการนั่งนานๆ: หากต้องนั่งนานๆ ควรลุกขึ้นยืดเส้นยืดสาย หรือเดินไปมาบ้าง
• ดูแลสุขภาพจิตใจ: ทำกิจกรรมที่ทำให้มีความสุข พบปะเพื่อนฝูง หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหากรู้สึกเครียด หรือวิตกกังวล

ข้อควรระวัง

• หากมีอาการผิดปกติ หรืออาการแย่ลง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม
• การรักษาภาวะถดถอยทางร่างกาย ต้องใช้เวลาและความอดทนในการฟื้นฟูร่างกายอย่างค่อยเป็นค่อยไป

ไอแคร์ขอแนะนำ

• การทำกายภาพบำบัด เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการฟื้นฟูร่างกาย โดยนักกายภาพบำบัดจะให้คำแนะนำ และออกแบบโปรแกรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล
• การมีส่วนร่วมของครอบครัว และเพื่อนฝูง จะเป็นกำลังใจสำคัญในการฟื้นฟูร่างกาย และช่วยให้ผู้ป่วยมีกำลังใจในการทำกิจกรรมต่างๆ

การดูแลสุขภาพที่ดี และการมีส่วนร่วมในการฟื้นฟูร่างกาย จะช่วยให้ผู้ป่วยกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และสามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างมีความสุข

สรุป Deconditioning (Disuse Syndrome) ภาวะถดถอยทางร่างกาย

ภาวะถดถอยทางร่างกาย หรือ Disuse Syndrome คือ ภาวะที่ร่างกายอ่อนแอลง สูญเสียความสามารถในการทำงาน เนื่องจากไม่ได้ใช้งานกล้ามเนื้อเป็นเวลานาน หรือขาดการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างเพียงพอ

สาเหตุหลัก

• การบาดเจ็บ หรือเจ็บป่วย
• การพักฟื้นหลังผ่าตัด
• การใช้ชีวิตแบบเนือยนิ่ง
• การสูงอายุ

อาการ

• กล้ามเนื้ออ่อนแรง ลีบเล็กลง
• เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก
• ระบบเผาผลาญทำงานแย่ลง
• กระดูกเปราะบาง
• ภูมิคุ้มกันต่ำ
• ปัญหาสุขภาพจิต เช่น ซึมเศร้า

ผลกระทบ

• เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคต่างๆ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน กระดูกพรุน
• ลดคุณภาพชีวิต ทำกิจวัตรประจำวันได้ยากลำบาก
• เสี่ยงต่อการหกล้มและบาดเจ็บ

การป้องกันและรักษา

• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• เคลื่อนไหวร่างกายบ่อยๆ
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• ปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบำบัด

สิ่งสำคัญ

ภาวะนี้สามารถป้องกันและรักษาได้ การดูแลสุขภาพ การเคลื่อนไหวร่างกาย และการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เป็นกุญแจสำคัญในการมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง และคุณภาพชีวิตที่ดี

หากท่านสนใจรับบริการฟื้นฟูร่างกายควบคู่กับการดูแลทางด้านจิตใจ ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

สาขาในเมืองอุบล : 25/1 ถนน บูรพานอก ตำบล ปทุม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/N1QevUBZrx3Jcsae8
สาขาห้วยวังนอง : 318/118 บ้านค้อเหนือ หมู่12, ตำบล กุดลาด อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี 34000
MAP : https://maps.app.goo.gl/3mfAELzrGKt24G3D9

*********************************
ติดต่อสอบถามเพื่อขอรับบริการ
ไอแคร์ เวเนส จำกัด
ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์
โทร : 066-112-9500
ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care
โทร : 066-109-4500
Line : @icare-nursing (มี@)
อินบล็อกสอบถามได้ตลอด 24 ชั่วโมง
*********************************
#ไอแคร์ เวลเนส เซ็นเตอร์ #ไอแคร์ เนอร์สซิ่งโฮมอุบลฯ – i Care